Gatunki muzyczne

W praktyce słowa „gatunek” używa się często wymiennie z terminem „forma” lub „styl muzyczny”, jednak gatunki muzyczne trzeba odróżnić od form muzycznych, które są pewnymi z góry nałożonymi schematami strukturalnymi używanymi do komponowania muzyki.

Podział muzyki na gatunki to sposób jej klasyfikacji pozwalający odróżnić jeden typ muzyki od drugiego. Istnieją różne sposoby i kategorie podziału na gatunki. Jego podstawą może być funkcja muzyki (np. muzyka religijna, filmowa, taneczna), zastosowane środki wykonawcze, czyli instrument lub zespół instrumentów/głosów, na jaki została przeznaczona (np. instrumentalna, wokalna, elektroakustyczna ale też fortepianowa, skrzypcowa itp. – taki sposób podziału został zastosowany w Muzykotece) lub na przykład wyznaczniki geograficzne. Najczęściej kryteria takie stosowane są w różnych połączeniach, a wyróżnione gatunki muzyki mogą się częściowo na siebie nakładać.

Gatunki muzyki dzieli się według wielu różnych kategorii:

1. Ze względu na rodzaj i zakres użytych środków (obsady) – muzyka instrumentalna, wokalno-instrumentalna, chóralna, wokalna, orkiestrowa, kameralna, elektroakustyczna, elektroniczna.

2. Ze względu na jej przeznaczenie wyróżnia się np. muzykę filmową, sceniczną (teatralną, baletową, operową, operetkową)

3. Ze względu na ilość użytych instrumentów i głosów wokalnych stosuje się podział na muzykę solistyczną (gdy gra solista) i zespołową (gdy bierze w niej udział wiecej niż jeden wykonawca), w tym kameralną (od dwóch muzyków) i symfoniczną (z udziałem orkiestry symfonicznej)

4. Ze względu na społeczne warunki uprawiania tej muzyki: kościelna, ludowa, dworska, miejska itp.

5. Ze względu na uwarunkowania geograficzne i kulturowe: europejska, amerykańska itp.

6. Ze względu na styl i technikę dźwiękową: renesansowa, barokowa, jazzowa, popowa, hip-hopowa, heavy-metalowa, punkowa itd.

7. Ze względu na jej cel: artystyczna (zwana też „klasyczną”, „poważną”, zapisywana i przekazywana za pomocą nut), popularna (przeznaczona dla masowych odbiorców, przekazywana za pomocą środków masowego przekazu - radia, telewizji), tradycyjna („ludowa”, „etniczna”, przekazywana drogą ustną).